DNS چیست؟ اگر تا به حال نام یک وب‌سایت را در مرورگر خود وارد کرده‌اید، بدون اینکه آدرس پیچیده‌ای از اعداد را به خاطر بسپارید، شما از DNS استفاده کرده‌اید. DNS یا سیستم نام دامنه، یکی از اجزای حیاتی شبکه اینترنت است که به ما کمک می‌کند به راحتی به وب‌سایت‌ها دسترسی داشته باشیم. این سیستم نام‌های دامنه‌ای که ما وارد می‌کنیم را به آدرس‌های IP ترجمه می‌کند و باعث می‌شود تجربه مرور وب، سریع و ساده باشد. در این مقاله از مدیر سایت قصد داریم بررسی کنیم که DNS به زبان ساده چیست، چگونه کار می‌کند و چه کاربردها و مزایایی دارد. همچنین با وظایف آن، دلایل خطاهای احتمالی و اهمیت امنیت در DNS آشنا خواهیم شد.
DNS چیست؟
DNS که مخفف Domain Name System است، مانند یک دفترچه تلفن برای اینترنت عمل می‌کند. همانطور که ما شماره تلفن افراد را در دفترچه تلفن خود ذخیره می‌کنیم، DNS نیز آدرس‌های IP را به نام‌های دامنه‌ای که ما به راحتی یاد می‌گیریم و استفاده می‌کنیم، متصل می‌کند. وقتی شما یک آدرس وب‌سایت مثل google.com را در مرورگر وارد می‌کنید، DNS مسئول ترجمه این نام به آدرس IP سرور وب‌سایت مقصد است تا بتوانید به راحتی به آن دسترسی پیدا کنید. بدون وجود DNS، ما مجبور بودیم به جای استفاده از نام‌های دامنه ساده، آدرس‌های IP پیچیده و طولانی را به خاطر بسپاریم.
اگر با مفهوم دامنه اینترنتی آشنایی ندارید، این مقاله را مطالعه نمایید: دامنه اینترنتی چیست؟
چرا به DNS نیاز داریم؟
تصور کنید هر بار که می‌خواهید به یک وب‌سایت بروید، باید یک مجموعه اعداد طولانی را وارد کنید؛ این رشته‌ها همان آدرس‌های IP هستند که سرورها و دستگاه‌ها برای شناسایی یکدیگر از آن استفاده می‌کنند. به خاطر سپردن آدرس‌های IP برای هر وب‌سایت بسیار دشوار و وقت‌گیر است؛ از طرفی تعداد آدرس آی‌پی قابل ایجاد، بسیار کمتر از تعداد دستگاه‌های متصل به شبکه است و محدودیت در آدرس‌دهی ایجاد می‌شود. اینجاست که اهمیت DNS مشخص می‌شود. DNS به ما اجازه می‌دهد به جای استفاده از آدرس‌های پیچیده و طولانی، از نام‌های دامنه‌ای ساده و قابل‌فهم استفاده کنیم. به عبارت دیگر، DNS در شبکه یک واسطه حیاتی بوده که تجربه کاربری اینترنت را آسان و روان می‌سازد.
همچنین DNS به افزایش سرعت سایت کمک می‌کند. وقتی یک آدرس دامنه را وارد می‌کنید، مرورگر به جای جستجو برای آدرس IP در سراسر اینترنت، از DNS درخواست می‌کند و این فرآیند را تسریع می‌کند. بنابراین، DNS نه تنها کار با اینترنت را ساده‌تر می‌کند، بلکه به بهبود سرعت و کارایی نیز کمک می‌کند.
DNS چگونه کار می‌کند؟
برای فهم بهتر اینکه وظیفه DNS چیست، بیایید فرآیند کار آن را بررسی کنیم. وقتی شما آدرس یک وب‌سایت مثل google.com را وارد می‌کنید، مرورگر شما ابتدا از سیستم DNS درخواست می‌کند که نام دامنه را به آدرس IP معادل ترجمه کند.
این فرآیند در چند مرحله انجام می‌شود:
- درخواست مرورگر: ابتدا مرورگر شما به یک سرور DNS درخواست می‌دهد که آدرس IP مرتبط با نام دامنه مورد نظر را پیدا کند.
- پرس‌وجو در سرورها: سرور DNS درخواست شما را به دیگر سرورهای DNS که سطوح مختلفی دارند، ارسال می‌کند تا در نهایت سرور اصلی که مسئول نگهداری آن دامنه است، پاسخ صحیح را ارائه دهد.
- بازگرداندن آدرس IP: سرور DNS آدرس IP پیدا شده را به مرورگر شما بازمی‌گرداند و حالا مرورگر می‌تواند به سرور موردنظر متصل شود و صفحه وب را نمایش دهد.
این فرآیند ممکن است در ابتدا پیچیده به نظر برسد، اما در واقع در کسری از ثانیه اتفاق می‌افتد. به همین دلیل شما به سرعت و بدون دردسر به سایت‌های مختلف دسترسی پیدا می‌کنید. پروتکل DNS اساسا مجموعه قوانینی است که نحوه تبادل اطلاعات بین سرورهای DNS و مرورگرها را تعیین می‌کند تا این فرآیند به درستی انجام شود.
اجزای اصلی سیستم DNS
برای اینکه بهتر متوجه شوید DNS چیست در شبکه و چگونه کار می‌کند، باید با اجزای اصلی این سیستم آشنا شوید. DNS از چندین بخش کلیدی تشکیل شده است که هر کدام نقش مهمی در فرآیند تبدیل نام دامنه به آدرس IP ایفا می‌کنند:
- کلاینت DNS (Resolver): این بخش در دستگاه شما قرار دارد و مسئول ارسال درخواست‌ها به سرور DNS برای یافتن آدرس IP مربوط به یک نام دامنه است.
- سرورهای DNS محلی: این سرورها درخواست‌های شما را دریافت کرده و ابتدا در حافظه کش خود جستجو می‌کنند تا ببینند آیا قبلاً پاسخ مشابهی برای این دامنه وجود دارد یا خیر. اگر یافت نشود، درخواست را به سطوح بالاتر ارسال می‌کنند.
- سرورهای ریشه (Root Servers): اولین نقطه از جستجوی سرورهای DNS است که درخواست را دریافت و به سرورهای بالاتر یعنی TLD (Top Level Domain) هدایت می‌کند.
- سرورهای TLD: این سرورها مسئول مدیریت دامنه‌های سطح بالا مانند .com یا .org هستند و درخواست شما را به سرورهای DNS نهایی که اطلاعات دامنه خاص را دارند، هدایت می‌کنند.
- سرورهای نام معتبر (Authoritative DNS Servers): این سرورها اطلاعات دقیق مربوط به دامنه را دارند و در نهایت آدرس IP صحیح را به مرورگر شما بازمی‌گردانند.
این اجزا با هم کار می‌کنند تا پروسه پیدا کردن آدرس IP برای یک نام دامنه به سرعت و بهینه انجام شود. هر کدام از این اجزا یک بخش از زنجیره پیچیده‌ای را تشکیل می‌دهند که اینترنت به آن وابسته است.
مطالعه این مقاله نیز برای شما مفید است: تفاوت سرور و هاست چیست؟
وظیفه DNS چیست؟
اگر بخواهیم به ساده‌ترین شکل بیان کنیم که وظیفه DNS چیست، می‌توان گفت که DNS مسئول تبدیل نام دامنه‌ها (مثل google.com) به آدرس‌های IP است. این فرآیند، کلیدی‌ترین وظیفه DNS محسوب می‌شود. بدون این تبدیل، دستگاه‌های مختلف در شبکه قادر به شناسایی و برقراری ارتباط با یکدیگر نخواهند بود.
علاوه بر این، DNS می‌تواند در کاهش زمان بارگذاری سایت‌ها نیز نقش داشته باشد. وقتی یک آدرس دامنه را وارد می‌کنید، سرورهای DNS ممکن است اطلاعات مربوط به آن دامنه را در حافظه کش ذخیره کرده باشند. در نتیجه، دفعه بعد که درخواست مشابهی ارسال شود، بدون نیاز به طی تمام مراحل مجدد، آدرس IP به سرعت به مرورگر بازگردانده می‌شود. این کش کردن اطلاعات باعث می‌شود تا فرآیند دسترسی به سایت‌ها سریع‌تر شود و بارگذاری صفحات وب بهبود یابد.
در مجموع، DNS در شبکه سیستمی است که به کاربران امکان می‌دهد تا به راحتی و بدون نیاز به دانستن آدرس‌های IP، به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های آنلاین دسترسی پیدا کنند.
کاربردهای DNS در شبکه
علاوه بر تبدیل نام‌های دامنه به آدرس‌های IP، DNS کاربردهای دیگری نیز در شبکه دارد که به بهبود تجربه کاربری و افزایش کارایی اینترنت کمک می‌کند. از جمله مهم‌ترین کاربردهای آن می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- مدیریت ترافیک وب: سرورهای DNS می‌توانند در مدیریت ترافیک وب نیز نقش داشته باشند. به عنوان مثال، اگر یک وب‌سایت چندین سرور در نقاط مختلف جهان داشته باشد، سرورهای DNS می‌توانند کاربر را به نزدیک‌ترین سرور هدایت کنند تا سرعت و کارایی بیشتری را تجربه کند.
- توزیع بار ترافیکی: DNS می‌تواند به توزیع بار ترافیکی بین سرورها کمک کند. به این ترتیب، اگر یکی از سرورها تحت فشار باشد، سرورهای DNS کاربران را به سرورهای دیگر هدایت می‌کنند تا از بروز مشکلات جلوگیری شود.
- افزایش امنیت: یکی دیگر از کاربردهای DNS افزایش امنیت در شبکه است. برخی از ارائه‌دهندگان DNS از پروتکل‌های امنیتی خاصی استفاده می‌کنند که می‌تواند حملات سایبری مانند فیشینگ یا دستکاری در DNS را شناسایی و مسدود کند.
همچنین گاهی اوقات کاربران تصمیم می‌گیرند که DNS پیش‌فرض سرویس‌دهنده اینترنت خود را تغییر دهند تا از خدمات بهتری بهره‌مند شوند، امنیت بیشتری داشته باشند یا سرعت دسترسی به وب‌سایت‌ها را بهبود بخشند. تغییر DNS می‌تواند به شما این امکان را بدهد که از سرورهای DNS دیگری مانند Google DNS یا Cloudflare استفاده کنید که به طور کلی کارایی بهتری نسبت به DNSهای پیش‌فرض ارائه می‌دهند.
پروتکل DNS چیست؟
برای اینکه سیستم DNS به درستی کار کند، از مجموعه‌ای از قوانین و استانداردها استفاده می‌شود که به آن‌ها پروتکل DNS گفته می‌شود. این پروتکل مشخص می‌کند که دستگاه‌ها و سرورها چگونه باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تا بتوانند به سرعت نام‌های دامنه را به آدرس‌های IP ترجمه کنند. این فرآیند تحت پروتکل UDP (User Datagram Protocol) انجام می‌شود، چرا که DNS به ارتباط سریع و بدون نیاز به تایید رسید درخواست‌ها نیاز دارد.
پروتکل DNS شامل چند نوع درخواست و پاسخ است:
- درخواست‌های بازگشتی (Recursive Queries): در این حالت، سرور DNS تمام مسئولیت یافتن آدرس IP صحیح را به عهده می‌گیرد و نتیجه نهایی را به کلاینت بازمی‌گرداند.
- درخواست‌های غیر بازگشتی (Non-recursive Queries): در این حالت، سرور DNS تنها به اطلاعاتی که در کش یا پایگاه داده خودش دارد، پاسخ می‌دهد و اگر نتواند اطلاعات را پیدا کند، مسئولیت ادامه جستجو به سرورهای دیگر را نمی‌پذیرد.
همچنین، بخش دیگری از پروتکل DNS امنیت اطلاعات را تضمین می‌کند. به عنوان مثال، با استفاده از DNSSEC (DNS Security Extensions)، سرورها می‌توانند از صحت اطلاعات ترجمه‌شده مطمئن شوند و از حملاتی مانند تغییر مسیر کاربران به سایت‌های جعلی جلوگیری کنند. به این ترتیب، پروتکل DNS یک سری قوانین است که نحوه درخواست و پاسخ‌دهی سرورهای DNS را برای اطمینان از عملکرد صحیح و امن مشخص می‌کند.
خطای DNS چیست و چگونه رفع می‌شود؟
ممکن است هنگام مرور اینترنت با مشکلاتی مثل عدم دسترسی به وب‌سایت‌ها مواجه شوید که ناشی از خطای DNS است. این خطاها زمانی رخ می‌دهند که مرورگر شما نتواند آدرس IP صحیح یک وب‌سایت را از سرور DNS دریافت کند.
خطای DNS چیست و چرا اتفاق می‌افتد؟ این خطا می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، از جمله:
- مشکلات سرور DNS: گاهی اوقات، سرور DNS که شما از آن استفاده می‌کنید، ممکن است دچار قطعی یا مشکل فنی شده باشد. این باعث می‌شود مرورگر نتواند آدرس IP سایت موردنظر را پیدا کند.
- حافظه کش خراب: در برخی مواقع، اطلاعات کش شده مربوط به DNS ممکن است قدیمی یا خراب شده باشد، که این موضوع منجر به نمایش خطای DNS می‌شود.
- تنظیمات نادرست DNS: اگر تنظیمات DNS روی دستگاه شما یا در روتر به‌درستی تنظیم نشده باشند، ممکن است با این خطا روبه‌رو شوید.
برای رفع خطای DNS، می‌توانید چندین راه‌حل ساده را امتحان کنید: - پاک کردن حافظه کش DNS: در سیستم‌عامل‌های مختلف مانند ویندوز یا مک می‌توانید با استفاده از دستورات خاصی حافظه کش DNS را پاک کنید تا اطلاعات تازه از سرور دریافت شود.
- تغییر DNS: یکی از روش‌های ساده برای رفع خطا این است که از تغییر DNS استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید DNS فعلی خود را به Google DNS (8.8.8.8) یا Cloudflare (1.1.1.1) تغییر دهید.
- راه‌اندازی مجدد مودم یا روتر: گاهی اوقات مشکلات DNS ناشی از خطای شبکه داخلی شماست. با راه‌اندازی مجدد مودم یا روتر، ممکن است مشکل برطرف شود.
اگر این روش‌ها کارساز نبود، ممکن است مشکل به سرورهای DNS ارائه‌دهنده اینترنت شما مرتبط باشد و نیاز به پشتیبانی فنی داشته باشید.
تغییر DNS چیست و چه زمانی نیاز به تغییر داریم؟
شاید این سوال برای شما پیش بیاید که تغییر DNS چیست و چرا برخی افراد آن را انجام می‌دهند. تغییر DNS به معنای استفاده از سرورهای DNS متفاوت از سرورهای پیش‌فرض ارائه‌دهنده اینترنت شماست. سرویس‌دهنده‌های اینترنت معمولاً سرورهای DNS خود را به طور خودکار به کاربران اختصاص می‌دهند، اما گاهی اوقات این سرورها ممکن است به دلایل مختلف از جمله کندی، عدم دسترسی به برخی سایت‌ها یا مشکلات امنیتی مناسب نباشند.
مواردی که نیاز به تغییر DNS دارید شامل:
- افزایش سرعت اینترنت: برخی سرورهای DNS، مانند Google DNS یا Cloudflare، به دلیل زیرساخت‌های پیشرفته‌تر، پاسخگویی سریع‌تری نسبت به DNS پیش‌فرض دارند و باعث افزایش سرعت بارگذاری صفحات وب می‌شوند.
- دور زدن محدودیت‌های اینترنتی: در برخی کشورها یا مناطق، سرورهای DNS ممکن است دسترسی به برخی سایت‌ها را محدود کنند. تغییر DNS به سرورهایی که این محدودیت‌ها را ندارند، می‌تواند این مشکل را برطرف کند.
- بهبود امنیت: بعضی از سرویس‌های DNS مانند Quad9 یا OpenDNS ویژگی‌های امنیتی اضافه‌ای دارند که می‌توانند از حملات سایبری جلوگیری کنند. اگر امنیت برای شما اهمیت دارد، تغییر DNS به این سرویس‌ها می‌تواند مفید باشد.
تغییر DNS کار ساده‌ای است و می‌توانید به راحتی از طریق تنظیمات شبکه دستگاه یا روتر خود این کار را انجام دهید. با این حال، توجه داشته باشید که انتخاب یک سرور DNS معتبر و امن بسیار مهم است تا از اطلاعات شخصی و امنیت دستگاه‌های شما محافظت شود.
اهمیت امنیت در DNS
امنیت در سیستم DNS موضوع بسیار حیاتی است، چرا که این سیستم به طور مستقیم بر نحوه دسترسی ما به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های آنلاین تأثیر می‌گذارد. اگر سیستم DNS دچار نقص امنیتی شود، ممکن است کاربران به سمت سایت‌های جعلی هدایت شوند یا حتی اطلاعات شخصی آن‌ها در معرض سرقت قرار گیرد. یکی از حملات رایج در این زمینه، حمله DNS Spoofing یا مسموم‌سازی کش DNS است که در آن مهاجمان سعی می‌کنند اطلاعات کش سرور DNS را تغییر دهند و کاربران را به سایت‌های مخرب هدایت کنند.
برای مقابله با این تهدیدات، از پروتکل‌های امنیتی مانند DNSSEC (DNS Security Extensions) استفاده می‌شود. DNSSEC یک مجموعه از فناوری‌های امنیتی است که به جلوگیری از تغییر و دستکاری در داده‌های DNS کمک می‌کند. با استفاده از امضاهای دیجیتال، DNSSEC اطمینان حاصل می‌کند که اطلاعات دریافت‌شده از سرورهای DNS معتبر هستند و در طول مسیر دستکاری نشده‌اند.
بنابراین، اهمیت امنیت در DNS بسیار بیشتر از آن چیزی است که ممکن است در ابتدا به نظر برسد. حفاظت از سیستم DNS باعث می‌شود که کاربران بتوانند با اطمینان به وب‌سایت‌ها دسترسی پیدا کنند و از خطرات احتمالی اینترنت جلوگیری شود. به همین دلیل است که بسیاری از ارائه‌دهندگان DNS معتبر از پروتکل‌های امنیتی برای حفظ امنیت کاربران خود استفاده می‌کنند.
پیشنهاد می‌شود این مقاله را نیز مطالعه نمایید: افزایش امنیت وردپرس
نتیجه‌گیری
در این مقاله به بررسی مفهوم DNS پرداختیم و به زبان ساده توضیح دادیم که DNS چیست و چه نقشی در شبکه‌های اینترنتی ایفا می‌کند. سیستم DNS باعث می‌شود که کاربران بتوانند به راحتی و بدون نیاز به یادآوری آدرس‌های پیچیده IP، به وب‌سایت‌ها و سرویس‌های مختلف دسترسی پیدا کنند. از طرفی، نقش پروتکل‌ها و مکانیزم‌های امنیتی در DNS نیز بسیار مهم است تا کاربران از خطرات احتمالی مانند حملات سایبری در امان باشند.
دانستن اینکه پروتکل DNS چیست و چطور می‌توان مشکلات رایج آن مانند خطای DNS را رفع کرد، به شما کمک می‌کند تا با آگاهی بیشتری از اینترنت استفاده کنید. همچنین، در مواردی که نیاز به بهبود سرعت، امنیت یا دور زدن محدودیت‌های اینترنتی دارید، آگاهی از تغییر DNS چیست و چگونه می‌توان آن را به‌درستی انجام داد، می‌تواند تجربه آنلاین شما را بهبود ببخشد. در نهایت، DNS ستون فقرات اینترنت است و بدون آن، ارتباطات اینترنتی به شکل کنونی ممکن نخواهد بود.
