cms چیست و چرا باید از CMS استفاده کنیم؟

اگر قصد طراحی یک سایت را داشته باشید؛ یا اینکه در مورد طراحی و مدیریت سایت مطالعه کرده باشید، حتما مفهوم سیستم مدیریت محتوا یا CMS به گوش‌تان خورده است. در این مقاله از سایت مدیر سایت قصد داریم تا شما را با مفهوم CMS و سیستم‌های مدیریت محتوا بیشتر آشنا کنیم و مواردی را در این خصوص برای شما عزیزان شرح دهیم. در این مقاله از سایت ما، می‌توانید اطلاعات جامعی را نسبت به این مورد که  CMS چیست در اختیار داشته و مطالعه کنید. پس اگر شما هم قصد دارید با CMS یا سیستم‌های مدیریت محتوا بیشتر آشنا شوید و یا قصد ایجاد یک سایت را دارید تا انتها ما را همراهی کنید.

سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست؟

معنای کلامی CMS مخفف کلمات Content Management System (به فارسی سیستم مدیریت محتوا) می‌باشد و تعریف تخصصی CMS عبارت است از نرم افزاری تحت وب که به کاربران این امکان را می‌دهد تا یک وبسایت بسازند و محتوای آن را مدیریت کنند بدون آن که حتی یک خط برنامه نویسی کنند. به وسیله CMS کاربران می‌توانند بدون ارتباط مستقیم با سرور و پایگاه داده و از طریق یک محیط کاربر پسند، محتوای سایت را ایجاد، مدیریت، بروزرسانی و یا حذف نمایند.

برای اینکه پی ببریم CMS ها چه خدمتی به ما می‌کنند، کافیست یک فروشگاه اینترنتی با هزاران محصول را تصور کنیم که مدیریت کردن محتوای درون صفحات از توضیحات متنی و عکس‌ها گرفته تا قیمت و موجودی محصولات از طریق تغییر مستقیم روی پایگاه داده یا مدیریت فایل سرور بسیار دشوار می‌باشد و نیاز به دانش فنی و کدنویسی بالایی دارد.

اما برای اینکه درک بهتری نسبت به شیوه کارکرد CMS پیدا کنید، لازم است ابتدا ساختار یک صفحه وب را ببینید. در ادامه این متن همراه ما باشید تا شما را با سیستم مدیریت محتوا یا CMS بیشتر آشنا کنیم.

CMS چگونه کار می‌کند؟

برای اینکه بفهمید یک سیستم مدیریت محتوا چگونه کار می‌کند و دقیق‌تر به این موضوع بپردازید که CMS چیست در ابتدا باید ساختار یک صفحه وب را بررسی کنید.

اگر در حال مشاهده یک صفحه وب هستید، با کلیک راست روی هر عنصر صفحه، یک منو باز می‌شود؛ گزینه آخر منو (inspect) شما را به مشاهده سورس کد HTML المانی که روی آن کلیک راست کرده اید خواهد برد؛ همچنین با فشردن دکمه‌های CTRL و U می‌توانید سورس کد کل صفحه وب را مشاهده نمایید.

به عنوان مثال با بررسی سورس کد یکی از محصولات دیجیکالا مشاهده می‌کنید که بیش از ۸ هزار خط کد HTML تولید شده تا یک صفحه محصول را بسازد؛ حال ویرایش کردن اطلاعات درون این صفحه به صورت مستقیم درون کد و بدون استفاده از ابزارهای مدیریتی مثل CMS بسیار سخت بوده و حتما باید با سورس کد و کدنویسی آشنایی بالایی داشته باشید؛ دقیقا اینجاست که CMS به کمک شما می‌آید و به عنوان یک واسطه بین شما و کدها و پایگاه داده سایت، تغییرات شما را روی محتوای سایت اعمال می‌کند.

(HTML مخفف عبارات HyperText Markup Language به معنی زبان نشانه گذاری ابَر متن بوده و به وسیله این زبان نشانه گذاری صفحات وب ایجاد می‌شود.)

چرا باید از CMS استفاده کنیم؟

با توجه به توضیحاتی که تا اینجا ذکر شد، با شیوه کلی عملکرد سیستم مدیریت محتوا یا CMS آشنا شدید؛ اما موارد ذکر شده تنها بخشی از مزایای بی تعداد استفاده از سیستم مدیریت محتوا است؛ قطعا شما نیز مجاب خواهید شد که برای راه اندازی و مدیریت سایت باید از CMS استفاده کنید. در ادامه به چند مورد از دلایل لازم بودن استفاده از CMS اشاره می‌کنیم.

۱- بی نیازی از یادگیری کدنویسی

سیستم‌های مدیریت محتوا با قابلیت ایجاد سایت و صفحات وب بدون نیاز به دانش کدنویسی، این امکان را به افراد مختلف داده‌اند که هر کسی تنها با داشتن مهارت‌های اولیه کار با اینترنت و کامپیوتر بتواند برای کسب و کار خودش سایت راه اندازی کرده و آن را مدیریت نماید؛ این تحول باعث می‌شود شما بتوانید بدون وابستگی کامل به توسعه دهندگان وب، کسب و کارتان را وارد فضای وب نمایید.

مزیت مهمی که دوری از کدنویسی به شما ارائه می‌کند این است که سرعت راه اندازی و اعمال تغییرات روی سایت بسیار افزایش پیدا خواهد کرد و در مدت زمان کمی می‌توانید یک سایت حرفه ای داشته باشید.

البته ذکر این نکته لازم است که CMS ها معمولا دارای ساختار پیش ساخته هستند و اگر بخواهید شخصی سازی خاصی روی ظاهر و محتوای سایت انجام دهید، اکثر CMS ها دارای ویرایشگر کد داخلی نیز هستند و در صورتی که دانش کدنویسی HTML و CSS داشته باشید می‌توانید جزئیات محتوایی و ظاهری صفحات را شخصا مدیریت کنید.

۲- مدیریت سایت توسط چندین کاربر با نقش و سطح دسترسی مشخص

یکی از دلایل مهمی که اثبات می‌کند باید برای سایت خود از CMS استفاده کنید مدیریت سایت به صورت مشترک و با همکاری چندین کاربر است

یک فروشگاه اینترنتی را در نظر بگیرید، این فروشگاه دارای چندین فروشنده، چندین نویسنده محتوا و چندین توسعه دهنده است؛ در صورتی که از CMS استفاده نکنید نمی‌توان دسترسی‌های مجزای صحیح برای کاربران مختلف ایجاد کرد و حتی در صورت امکان این مورد، با ارائه دسترسی مستقیم به سورس کد سایت و پایگاه داده به اعضای فروشنده و … امنیت سایت از بین خواهد رفت.

با استفاده از CMS شما امکان تعریف کاربران مختلف با سطوح دسترسی متفاوت را خواهید داشت؛ شما می‌توانید قسمت‌های مختلف پنل مدیریت سایت را بر اساس سطوح مختلف کاربری آزاد یا قفل کنید؛ به عنوان مثال کاربری با سطح دسترسی فروشنده، تنها باید به قسمت سفارشات و ویرایش محصولات دسترسی داشته باشد و کاربری با سطح دسترسی نویسنده، باید تنها به قسمت وبلاگ و ویرایش مقالات سایت دسترسی داشته باشد.

به این ترتیب شما می‌توانید برای مدیریت سایت تیمی با شرح وظایف و دسترسی‌های مشخص شده داشته باشید.

۳- توسعه پذیری آسان با افزودنی‌ها

شاید مهمترین دلیل استفاده از CMS در این باشد که توسعه پذیری سایت به وسیله افزودنی های آماده بسیار راحت، سریع و کم هزینه خواهد بود؛

هسته اصلی سیستم‌های مدیریت محتوا معمولا امکانات زیادی ندارد و اصطلاحا خام است و تنها امکان افزودن برگه و مقاله و طراحی محتوای درون این صفحات را دارد اما در صورتی که امکانات بیشتری نیاز داشته باشید، باید با افزودنی های مختلف سایت را توسعه بدهید.

به عنوان مثال اگر شما یک سایت شرکتی داشته باشید و تصمیم بگیرید قابلیت فروش آنلاین را به این سایت اضافه کنید با نصب و پیکربندی افزودنی‌های تجارت الکترونیک روی CMS، می‌توانید در مدت زمانی کمتر از یک ماه سایت را به یک فروشگاه اینترنتی کامل تبدیل کنید، اما اگر همین توسعه را به وسیله کدنویسی پیاده سازی کنید، مدت زمان و هزینه چندین برابری برای شما خواهد داشت.

۴- مدیریت یکپارچه امنیت سایت

چالش‌های امنیتی که برای سایت‌ها رخ می‌دهد توسط افزودنی های امنیتی CMS ها قابل ردیابی است و ابزارهای امنیتی سیستم مدیریت محتوا می‌توانند راه‌های نفوذ و آسیب پذیری سایت را شناسایی کرده و از بین ببرند؛ حتی ابزارهایی برای CMS ها وجود دارد که می‌تواند کاربرانی که قصد هک و آسیب زدن به سایت شما را دارند شناسایی کرده و آدرس آی پی این کاربران را مسدود کند و در نتیجه سایت شما را از دسترس کاربرانی که رفتار مضر دارند خارج نماید.

۵- طرح های پیش ساخته زیبا

در حالت پیاده سازی یک سایت از صفر، در ابتدا مستندات و مشخصات پروژه به یک گرافیست مسلط به ui/ux داده می‌شود و این شخص ظاهر سایت را به وسیله ابزارهای گرافیکی مختلف (مثل فیگما) طراحی می‌کند و پس از آن طرح گرافیکی توسط توسعه دهندگان کدنویسی و پیاده سازی می‌شود.

اما سیستم مدیریت محتوا این امکان را به شما می‌دهد که بتوانید از طرح‌های پیش ساخته و آماده به عنوان قالب و ظاهر سایت استفاده کنید و این مورد نیز باعث کاهش هزینه و مدت زمان اجرای طراحی سایت خواهد شد.

البته توصیه می‌شود قالب و ظاهر سایت تا حدودی شخصی سازی شود؛ دلیل این موضوع این است که سایت‌های زیادی از این طرح‌های آماده استفاده می‌کنند و مشابه بودن سایت شما با بسیاری سایت‌های دیگر، از نظر اعتبار کسب و کار وجهه منفی ایجاد می‌کند. در نتیجه توصیه ما به شما این است که ظاهر سایت خود را با استفاده از روش‌های شخصی سازی CMS طراحی کنید.

۶- طبقه بندی اطلاعات

به وسیله سیستم مدیریت محتوا، شما امکان طبقه بندی محتوای درون سایت را از جنبه های مختلف خواهید داشت؛ یک سیستم مدیریت محتوای خوب بدون نیاز به عمل خاصی از سوی شما، تمامی محتوای سایت را به ترتیب زمان انتشار طبقه بندی می‌کند و به ترتیب درون سایت به کاربران نمایش می‌دهد.

همچنین در صورتی که سایت وبلاگ یا فروشگاه داشته باشد، سیستم مدیریت محتوا امکان درج دسته بندی و برچسب برای محصولات دارد و شما می‌توانید محصولات و مقالات را بر اساس دسته بندی و برچسب طبقه بندی و مرتب سازی نمایید.

تفاوت CMS آماده و اختصاصی چیست؟

حال که می‌دانید سیست مدیریت محتوا یا cms چیست، اگر تصمیم به استفاده از CMS گرفته‌اید باید بدانید که در ابتدا انتخابی بین سیستم مدیریت محتوای آماده و اختصاصی پیش روی شما است؛ اما منظور از CMS آماده و CMS اختصاصی چیست؟

CMS ها دارای دو نوع اختصاصی و آماده هستند. CMS های اختصاصی، همانطور که از نامشان پیداست به صورت اختصاصی و بر اساس نیازهای شما توسط یک شرکت برنامه نویسی و تولید نرم افزار توسعه داده می‌شوند، اما CMS های آماده، توسط یک شرکت نرم افزاری تولید شده اند و دارای قابلیت‌های عمومی مورد نیاز سایت هستند. همچنین برای امکانات اختصاصی باید از افزودنی های جداگانه برای توسعه این CMS ها استفاده کنید تا تمامی نیازهای شما را رفع کند.

CMS آماده بهتر است یا CMS اختصاصی؟

پس از آشنایی اولیه در این خصوص که CMS چیست ، احتمالا با این سوال مواجه شوید که CMS آماده بهتر است یا CMS اختصاصی؟ پاسخ این سوال بستگی به نوع پروژه و امکانات مورد نیاز در سایت شما دارد؛ اما به طور کلی هر کدام از این دو مورد دارای مزایا و معایبی هستند که در ادامه این موارد را بررسی می‌کنیم.

مزایای CMS آماده

• هزینه راه اندازی کمتر نسبت به CMS اختصاصی
• مدت زمان راه اندازی کوتاه نسبت به CMS اختصاصی
• هزینه پایین توسعه و افزودن امکانات جدید
• نیروی کار بیشتر نسبت به CMS اختصاصی
• عدم وابستگی به توسعه دهنده وب

معایب CMS آماده

• عدم تطابق کامل با امکانات مورد نیاز شما (با نصب افزودنی ها حل می‌شود)
• سرعت اجرای پایین تر نسبت به CMS اختصاصی (راهکارهایی برای بهبود سرعت وجود دارد)
• چالش‌های امنیتی بیشتر نسبت به CMS اختصاصی به دلیل در دسترس همه بودن (با نصب افزودنی ها حل می‌شود)

مزایای CMS اختصاصی

• تطابق کامل با امکانات مورد نیاز شما
• سرعت اجرای بالاتر به دلیل عدم داشتن کدهای بی استفاده
• چالش های امنیتی کمتر به دلیل منبع باز نبودن و در دسترس همه نبودن

معایب CMS اختصاصی

• هزینه راه اندازی بیشتر نسبت به CMS آماده (به دلیل هزینه بالای دستمزد برنامه نویسان)
• مدت زمان راه اندازی طولانی نسبت به CMS آماده (به دلیل پیاده سازی پروژه از صفر)
• هزینه بالای توسعه و افزودن امکانات جدید (برای هر توسعه و امکان جدید نیاز به برنامه نویسی و صرف هزینه مجدد است)
• وابستگی به توسعه دهنده وب (معمولا برنامه نویسان CMS نوشته شده توسط شخص دیگری را نمی‌پذیرند)
• نیروی کار کمتر نسبت به CMS آماده

با توجه به موارد ذکر شده، توصیه ما این است:

در صورتی که سرمایه لازم برای گردآوری و استخدام بلند مدت تیمی از برنامه نویسان متخصص را دارید، بهتر است یک CMS اختصاصی مطابق با امکانات مورد نیازتان پیاده سازی کنید در غیر این صورت بهتر است از وابستگی به یک شرکت نرم افزاری خاص دوری کنید و از CMS آماده استفاده نمایید.

بهترین سیستم مدیریت محتوا چیست؟

همانطور که در توضیحات بالا ذکر شد، راه اندازی CMS اختصاصی به دلیل تطابق کامل با نیاز شما بهترین راهکار ممکن است؛ اما با توجه به هزینه‌های بالای دستمزد برنامه نویسان، سرمایه بسیار زیادی برای این مورد لازم است و حتی برخی از برندهای خیلی بزرگ هم در حال حاضر از CMS آماده استفاده می‌کنند.

شما نیز اگر تصمیم دارید با بودجه کم، سایت راه اندازی کنید و انتخابتان استفاده از CMS آماده است؛ ادامه این مقاله و معرفی و مقایسه چند مورد از محبوب ترین CMS های آماده برایتان مفید خواهد بود. اگر شما هم به دنبال محبوب ترین CMS ها هستید، در ادامه قصد داریم تا به شما بهترین CMS های موجود را معرفی کنیم. ما را در ادامه این مقاله همراهی کنید.

۱- سیستم مدیریت محتوای WordPress

تقریبا در همه جای دنیا از وردپرس به عنوان نخستین انتخاب پیش رو برای سیستم مدیریت محتوای آماده نام برده می‌شود؛ در حال حاضر، حدود ۳۰ درصد از تمامی سایت‌های راه اندازی شده در سراسر دنیا به وسیله وردپرس پیاده سازی شده اند که این میزان، بیانگر میزان محبوبیت و تمایل کاربران به استفاده از وردپرس است. پر استفاده ترین سیستم مدیریت محتوا در حال حاضر در دنیا وردپرس است.

 

چرا وردپرس محبوب است؟

دلایل متعددی باعث محبوبیت بالای وردپرس شده است که به چند مورد آن اشاره می‌کنیم:

• استفاده از وردپرس رایگان است؛
• وردپرس منبع باز است (Open Source)؛
• افزودنی های زیادی برای وردپرس وجود دارد و شما را از توسعه دهندگان بی نیاز می‌کند؛
• بسیاری از افزودنی های وردپرس رایگان است؛
• افزودنی های غیر رایگان وردپرس خیلی گران نیست؛
• یادگیری مدیریت سایت با وردپرس حتی برای افراد مبتدی آسان است؛
• وردپرس مبتنی بر سئو است یا اصطلاحا سئو پسند است (Seo Friendly).
• راه اندازی آسان (معروف به نصب ۵ دقیقه ای)

در تکمیل موارد ذکر شده به تعدادی از سایت های داخلی و خارجی که به وسیله وردپرس پیاده سازی شده‌اند اشاره می‌کنیم:

• gov (وبسایت رسمی کاخ سفید)
• microsoft.com (پایگاه خبری مایکروسافت)
• ted.com (وبلاگ TED)
• flickr.net (وبلاگ فلیکر)
• sony.com (وبسایت رسمی کمپانی موسیقی سونی)
• time.com (مجله تایم)
• com (کمپانی نیویورک تایمز)
• com/mag (مجله دیجی‌کالا)
• com (وبسایت اخبار فناوری دیجیاتو)
• com (وبسایت دانلود رایگان نرم افزار)

۲- سیستم سایت ساز Wix

دومین سیستم مدیریت محتوای محبوب در دنیا Wix می‌باشد که با ساختار سایت ساز راحت آن هر کسی می‌تواند سایت های زیبایی ایجاد کند که گویا توسط افراد خبره و متخصص در حوزه طراحی سایت پیاده سازی شده است

البته Wix در ایران محبوب نیست چرا که به ایرانیان خدمات ارائه نمی‌دهد!

یکی دیگر از دلایل سهم پایین تر Wix نسبت به وردپرس غیر رایگان بودن و سختی کار با آن است (Wix دارای پلن رایگان است اما امکانات حرفه ای مثل فروشگاه آنلاین و پنل های حرفه ای آن پولی است)؛ شما برای راه اندازی یک فروشگاه اینترنتی در ارزان ترین پلن Wix باید ماهانه ۱۷ یورو (حدودا معادل ۵۳۰ هزار تومان در تاریخ انتشار این مقاله) پرداخت کنید که البته این پرداخت برای ایرانیان دشوار خواهد بود چرا که پرداخت باید از طریق درگاه paypal انجام شود.

سهم Wix از بازار سیستم های مدیریت محتوا حدودا ۷ درصد می‌باشد.

نقاط قوت Wix

• فضای میزبانی (هاست) رایگان
• طرح های آماده کاربر پسند
• امکان شخصی سازی تمامی قسمت ها

نقاط ضعف Wix

• غیر قابل استفاده برای ایرانیان
• هزینه بالا در پلن های حرفه ای و غیر رایگان
• امکان حذف حساب و سایت ایرانیانی که با تغییر آی پی در Wix سایت می‌سازند
• Wix متن باز نیست
• در پلن رایگان Wix، تنها می‌توانید از دامنه های پیش‌فرض استفاده کنید (مثل wixsite.com/sitename)

۳- سیستم مدیریت محتوای Joomla

جوملا یک سیستم مدیریت محتوای رایگان است که شباهت های زیادی به وردپرس دارد و ساختار توسعه پذیری از طریق افزودنی ها را دارا می‌باشد؛ حدودا ۳ درصد سایتها توسط جوملا راه اندازی شده اند؛ یکی از مهمترین دلایل محبوبیت کمتر جوملا نسبت به وردپرس کم بودن افزودنی های رایگان برای این CMS است.

جوملا نیز مانند وردپرس متن باز است و در صورت نیاز می‌تواند توسط برنامه نویسان توسعه یافته و قابلیت های اضافه اختصاصی به آن اضافه گردد.

۴- سیستم مدیریت محتوای Drupal

یکی دیگر از ابزارهای CMS متن باز دروپال است است که البته استفاده از آن به سادگی گزینه های قبلی نیست؛ دروپال برای توسعه سایت‌هایی که نیاز به شخصی سازی های زیادی دارند مناسب است و بیشتر مناسب اشخاصی است که دارای دانش فنی بالایی هستند و می‌توانند به عنوان توسعه دهنده سایت را شخصی سازی کنند.

فرایند نصب دروپال سخت بوده و نباید انتظار نصب سریع و بی درد سر را داشته باشید.

ضعف مهم این سیستم مدیریت محتوا کم بودن و در دسترس نبودن افزودنی‌های رایگان است که باعث می‌شود هزینه توسعه سایت در بستر این CMS بالاتر از گزینه ای مثل وردپرس باشد.

به احتمال زیاد با مطالعه توضیحات ذکر شده شما هم پی برده اید که چرا وردپرس محبوب ترین سیستم مدیریت محتوای آماده است.

جمع بندی

در این مقاله یاد گرفتیم که سیستم مدیریت محتوا یا CMS چیست و چرا باید از آن استفاده کنیم؛ تفاوتهای سیستم مدیریت محتوای آماده و اختصاصی را بررسی کردیم و در ادامه با محبوب ترین CMS های آماده دنیا آشنا شدیم و نقاط ضعف و قوت هر یک را بررسی کردیم.

اما در نهایت به این نکته باید توجه داشت که راهکار توسعه سایت باید بر اساس نیازهای شما انتخاب شود نه صرفا بر اساس هزینه پایین تر یا ابزارهای آماده و رایگان بیشتر، و از طرفی چرا باید به سراغ CMS اختصاصی بروید؛ اگر سایت مورد نیاز شما با ابزارهای آماده قابل پیاده سازی است.

از اینکه تا انتهای این مقاله همراه ما بودید، از شما سپاس گزاریم.